default

Licht en kleur

Met zijn zeefdrukken, lichtinstallatie en schilderijen streeft George Smits slechts één en hetzelfde doel na: dat de toeschouwer een tweerichtingsverkeer ervaart van de ‘hemel’ naar  zijn eigen ziel en terug. Deze beschrijving is misschien aan de zweverige kant, maar door zelf te kijken en te genieten van de licht- en kleurschittering, wordt die ervaring heel concreet.

In 1980 schreef George Smits een toelichting bij zijn ideeën en realisaties i.v.m. licht en kleur:

“3 jaar geleden bracht ik een reeks werken uit, vervaardigd volgens dit procedé.

Een stuk transparant acetaat werd met transparante kleuren bedrukt en beschilderd. Een blad werd gepresenteerd voor een verkreukeld stuk aluminiumpapier en belicht, ineens of stukje voor stukje, met een krachtig spotje. Het effect vond ik wel mooi, maar ik twijfelde erg over de waarde van de gebruikte materialen en begon iets anders. Toevallig las ik laatst Heaven & Hell van Aldous Huxley en hierin vond ik de verklaring van de bedoeling van dit soort werk, die ik zelf niet onder woorden kon brengen. Dit heeft me aangezet een nieuwe reeks te beginnen. Het zijn opnieuw ‘schilderijen’ (…).

[Hier] volgt een passage uit voornoemde boek als inleiding tot het bekijken van dit werk:

“Het paradijs schijnt, volgens christendom, hindoeïsme, boedhisme of islam, vol te zijn met gebouwen, die evenals bomen, de waters, heuvels en bergen, flonkeren van de edelstenen. De Hemel is een plaats van edelgesteente. Hoezo?

De mens heeft enorm veel tijd, geld en energie over voor het zoeken naar gekleurde stenen. Waarom? Het utilitaire voordeel van deze materie niet dit fantastische gedrag. Zo gauw we echter de eigenschappen van visionaire ervaringen beschouwen, wordt alles klaar. In visioenen ervaart men een overvloed van wat Ezechiël noemt ‘Stenen van vuur’, of van wat Weir Mitchell noemt ‘transparant fruit’. Deze dingen zijn zelf-verlicht, bezitten een buitenaardse kleurschittering en een buitenaardse betekenis. De materiële voorwerpen die het meest op deze bronnen van bovenaardse schittering gelijken, zijn edelstenen. Zulk een steen bezitten is iets bezitten waarvan de waarde is aangetoond door het feit dat het bestaat in de ‘Andere Wereld’.

Precieuze stenen zijn zo precieus, omdat ze een flauwe afspiegeling zijn van de flonkerende wonderen, gezien door het innerlijk oog van de ziener ‘Het gezicht van die wereld’, zegt Plato: “is een zicht voor gezegenden, want het is een zegen om de dingen te kunnen zien zoals ze zijn. [...]

De terugkeer naar die bron is niet louter symbolisch; het is ook een kwestie van onmiddellijke ervaring. Want het verkeer tussen onze oude wereld en z’n antipode, tussen ‘Hier’ en ‘Ginds’ loopt langs een tweerichtingsbaan. Edelstenen, bijvoorbeeld, komen uit de visionaire hemel van de ziel maar ze leiden de ziel ook terug naar die hemel. Door ze te beschouwen voelt men zich ‘transported’ (vervoerd) - weggedragen naar die ‘Andere Aarde’ uit de Platonische dialoog, de magische plek waar iedere kei een edelsteen is. En dezelfde effecten kunnen geproduceerd worden door artefacten van glas en metaal, door lonten die in het donker branden, door briljant gekleurde afbeeldingen en ornamenten; door bloemen, schelpen, veren; of door landschappen, gezien – zoals Shelley Venetië zag vanaf de Euganische Heuvels – in het transfigurerende licht van dageraad of zonsondergang."

“There is something so different in Venice from any other place in the world, that you leave at once all accustomed habits and everyday sights to enter an enchanted garden.” 'Lines Written among the Euganean Hills' By Percy Bysshe Shelley. 

Of het nu gaat om oogverblindende fluorescerende zeefdruk, de regenboogkleuren van het lichtspectrum of de diepe olieverftinten. Al het picturale werk van George Smits heeft één gemeenschappelijk doel: hier en nu deze concrete ‘hemelse’ ervaring opwekken.