default

In het werk van de Britse componist van experimentele muziek Cornelius Cardew [1936-1981] vloeiden muziek en beeldende kunst samen. Composities als Treatise [1963-1966] en The Great Learning [1969-1970] hangen visueel nauw samen met zijn werk als grafisch kunstenaar en uit zijn improvisatie- en groepswerk spreekt een zeker bewustzijn van en verband met Flux art. 

De oprichting van het Scratch Orchestra in 1969, samen met Michael Parsons en Howard Skempton, weerspiegelde hoe destijds, met de ontwikkeling van geluids- en performancekunst, de grenzen tussen verschillende disciplines vervaagden. Het orkest bestond onder andere uit beeldend kunstenaars, professionele en amateur muzikanten en academici. De composities van het orkest werden Scratch Books genoemd en konden bestaan uit tekstinstructies, collages, gevonden foto’s, kaarten, kindertekeningen, … ; deze werden tijdens de muzieksessies allemaal tegelijk geïnterpreteerd. Zowel auditieve als beeldende elementen waren hierbij belangrijk. De performances konden chaotisch en komisch zijn en wekten bij het publiek al eens negatieve reacties op; soms kwam het zelfs tot een confrontatie met de politie.
Het Scratch Orchestra was altijd sterk politiek getint en de spanning tussen de anarchistische, liberale en communistische leden en verschillende muzikale en artistieke meningen leidde in 1971 tot de oprichting van een zogenaamd Discontent File. Dit was een dossier waarin de klachten van de orkestleden verzameld werden. Daarna nam het orkest een meer Maoïstische positie in en schreef Cardew zijn boek Stockhausen Serves Imperialism waarin hij zich tegen avant-garde muziek in het algemeen en de muziek van het Scratch Orchestra in het bijzonder keerde. Nadat het orkest eenmaal ontbonden was, concentreerde Cardew zich op het schrijven van protestliederen en van muziek voor het grote publiek, die tegelijk politiek gekleurd was.
De tentoonstelling op de 5de en 6de verdieping van het M HKA is een hommage aan het werk van Cornelius Cardew en van het Scratch Orchestra en vestigt de aandacht op het verband tussen muziek, politiek en beeldende kunst in hun werk. De tentoonstelling omvat een archief van gerelateerd materiaal uit dezelfde periode dat nooit eerder tentoongesteld werd, zoals originele manuscripten, partituren,Scratch Books, foto’s en opnames van Cardews muziek. Daarnaast maakt grafisch vormgeefster Julie Peeters in opdracht van het M HKA een ontwerp waarin ze de muziek van Cardew interpreteert en stelt filmtheoreticus Lucy Reynolds een filmprogramma samen dat permanent te zien is in de tentoonstelling. Dat bestaat onder andere uit de film Pilgrimage from Scattered Points van kunstenaar Luke Fowler, Dziga Vertovs nauwelijks vertoonde meesterwerk Enthusiasm en de films van Cardews tijdsgenoten en structuralisten Malcom le Grice en Lis Rhodes die tegenover de films van een meer jongere generatie kunstenaars geplaatst worden.
Het hedendaagse muziekensemble Champ d’Action sluit op DO 5.06, de dag dat de tentoonstelling opent, met een live uitvoering van delen uit The Great Learning en Treatise twee belangrijke werken van Cardew, bij de tentoonstelling aan. Voor Paragraph 1 van The Great Learning gaat Champ d’Action in zee met regisseur/componist Alvaro Guimaraes en het koor Novecanto uit Gent. Voor Treatiseselecteerde Champ d’Action een groep muzikanten vanuit verschillende achtergronden – free jazz en hedendaags klassiek – die zich op deze monumentale grafische partituur uit de jaren ‘60 gestort hebben. Het is een monumentale en complexe grafische partituur die de autoriteit van de componist ondermijnt door – in plaats van aan te duiden hoe en wat de musicus moet spelen – te focussen op de creatieve impulsen van de uitvoerder.