Luc Deleu & T.O.P. office – Values
Het breken met de conservatieve manier van leven en het op zoek gaan naar andere mogelijkheden is één van de basislijnen doorheen het oeuvre van de architect en stedenbouwkundige Luc Deleu (°1944, Duffel) en diens stedenbouwkundige bureau T.O.P. office. Het vormt een drijfveer voor hun dikwijls verrassende ontwerpen en voorstellen voor een andere, ‘utopische’, ‘onaangepaste’ stad, voor een andere manier van (samen)leven. De recentste ontwikkelingen in dit proces (met als absolute blikvanger de nieuwe 18,51 meter lange maquette van een stadsfragment) en specifieke voorstellen voor een ander Antwerpen vormen de twee focuspunten van deze tentoonstelling.
Voor Deleu werd het terrein van de beeldende kunst vanaf het einde van de jaren zestig de uitvalsbasis voor het zoeken naar een andere stedenbouwkunde, met name één die kritisch, sociologisch en ecologisch zou zijn. Met andere woorden: een stedenbouwkunde die een ‘waardig’ alternatief voor de bestaande toestanden zou zijn.
Sinds 1995 werkt hij, samen met zijn bureau T.O.P. office (Turn On Planning), aan “De Onaangepaste Stad”, een ontwerpmatige stedenbouwkundige studie. Omdat wonen op aarde wegens plaatsgebrek problematisch wordt, zal de stedelijke ruimte, volgens Deleu, meer polyvalent worden gebruikt. Elke stad is onaangepast. Daarom stelt T.O.P. office, op basis van een becijfering van de nodige comfortuitrusting en woongelegenheid, een onaangepaste ruimtelijke organisatie voor, die echter gehoorzaamt aan onzichtbare ordeningsprincipes op macrovlak. Deleu en T.O.P. office zijn ervan overtuigd dat een stad op grote schaal maakbaar is, maar op kleine schaal de grootst mogelijke vrijheid voor individuele initiatieven moet bieden. Daarom worden de voorgestelde volumes, die het resultaat zijn van een studie van de nodige ruimte en infrastructuur, voor de ingebruikname van de stad losgekoppeld van hun programma. Er zijn bijvoorbeeld genoeg bioscopen voorzien, maar ze kunnen ook gebruikt worden als sportzaal, champignonkwekerij of verblijf voor mantelbavianen.
“De Onaangepaste Stad” komt tot stand in opeenvolgende fases. Na de eerder ontworpen wijken “Brikabrak” (1998), “Dinkytown” (1998-99) en “Octopus” (1999), is “Vipcity” de vierde etappe: een grote verkaveling voor 38.000 inwoners in vrijstaande woningen met een 7,5 km lange stadsas.
De maquette van een fragment van deze wijk, “Vipcity - De Zeemijl”, wordt nu voor het eerst aan het publiek gepresenteerd. De lengte van het stadsfragment dat hier op schaal wordt voorgesteld is die van een zeemijl: een meridiaanminuut of 1851 meter. De maquette op schaal 1/100 is dus 18,51 meter lang. “Vipcity - De Zeemijl” bevat naast zes kantoorgebouwen ook de nodige ruimte en infrastructuur voor horeca, sport en amusement, sociale voorzieningen, transport enz. Zo beschikt de wijk onder meer over een handig fietscircuit en een luchttram.
Het tweede deel van de tentoonstelling is toegespitst op Antwerpen: de bezoeker krijgt hier Deleus voorstellen te zien die niet alleen iets vertellen over de stad, maar ook oplossingen bieden voor acute bestaande problemen.
Luc Deleu Close Up
Een film van Hans Theys
Première op zaterdag 18 september 2004
Permanente vertoning tijdens de volledige duur van de tentoonstelling
Hans Theys volgt de bezigheden van Luc Deleu en T.O.P. office reeds jaren. Dit resulteerde in een film die uit acht afleveringen van ongeveer 30 minuten bestaat en een periode van vijf jaar (1999-2004) bestrijkt. De meeste aandacht gaat naar de bouw van “Driegeneratiewoning Niebuur” in de Nederlandse gemeente Poortugaal, met op de achtergrond de vorderende werkzaamheden aan “De Onaangepaste Stad” en tentoonstellingen in Amsterdam, Brétigny en Antwerpen (Mercator, Middelheim, M HKA). Ter gelegenheid van “VALUES” zal de film voor het eerst in zijn geheel te zien zijn. Om de tien dagen zal een nieuwe aflevering in première gaan op groot scherm, terwijl de overige afleveringen vanuit comfortabele leunstoelen bekeken kunnen worden op monitoren.
In samenwerking met l’Institut Supérieur d’Architecture/La Cambre (ISACF) publiceert het M HKA een tekst van Raymond Balau over de 'Onaangepaste Stad' op de website.
‘Op verplaatsing’
In samenwerking met het M HKA wordt tegelijkertijd ook werk van Luc Deleu & T.O.P. office getoond in:
Nationaal Scheepvaartmuseum
Steenplein 1, 2000 Antwerpen
www.museum.antwerpen.be
open: di-zo 10u-16u45 / gesloten: ma, 1 en 2 november
toegang €4, gratis op vrijdagen
Centraal Station Antwerpen
Koningin Astridplein 27, 2000 Antwerpen
open: ma-vr 3u30-0u50, za-zo 4u30-0u50
gratis toegang
Universiteit Antwerpen - Bibliotheek Stadscampus
Prinsstraat 9, 2000 Antwerpen
open: ma-vr 8u-18u, za 8u30-12u30, vanaf 1 oktober di en do tot 21u / gesloten: zo, 1, 2 en 11 november
gratis toegang
L’Espace Architecture La Cambre - Institut Supérieur d’Architecture de la Communauté Française - La Cambre
Flageyplein 19, 1050 Brussel
www.lacambre-archi.be
“La ville inadaptée” van 6 oktober tot 6 november 2004
open: ma-za 11u-18u / gesloten: zo
gratis toegang
Openluchtmuseum voor beeldhouwkunst Middelheim
Middelheimlaan 61, 2020 Antwerpen
www.museum.antwerpen.be
open: di-zo 10u-17u (in september tot 19u) / gesloten: ma, 1 en 2 november
gratis toegang
Met dank aan de medewerkers T.O.P. office
Vaste medewerkers : Steven Van den Bergh, Isabelle De Smet, Stan Jacobs, Laurette Gillemot
Stagiairs : Anne-Sophie Moors, Pieter De Clercq, Saskia Baetens-Van Gils
Projectmedewerkers : Jurgen Ceuppens, Annelies De Mey, Deprez Wannes, Jonas De Rauw, Joris Hendrickx, Jonckheere Francis, Keersmaekers Ines, Lenaerts Marlies, Leysen Nathalie, Lieben Aurore, Koen Pauwels, Judith Peeters, Anna Sochocka, Boris Sverlow, Lieve Sysmans, Ilke Van den Brempt, Jef Verbeeck, Bianca Verbeek, Anna Wójtowicz
Teksten:
De ligusters op de Sagittariuspromenade. Een tekst van Hans Theys
Hans Theys, L’espace débridé
Less is less. Een tekst van Hans Theys
URBI ET ORBI (D.O.S. XXI). Een tekst van Luc Deleu
Dissipatieve poëzie voor dummy's. Een tekst van Dirk Jaspaert
Een allegorie van de stad. Een tekst van Guy Châtel
Guy Châtel, Les Tours de Barcelone
Guy Châtel is hoofddocent aan de vakgroep Architectuur & Stedebouw van de UGent
Guy Châtel est chargé de cours à l'Université de Gand, Département d'Architecture et d'Urbanisme
De Onaangepaste Stad en het Orbanisme door Nel Janssens tekst museumbabbel 7 november 2004