default

Het opstaande hoofddeksel van deze werkman doet vermoeden dat hij sjouwer is. Zijn bruingrijze, mouwloze jas wordt onder de bierbuik met een touw ingesnoerd. Hij kijkt ons enigszins beneveld aan en vraagt zich af waarom hij van de schilder zo nodig een ballethouding moet aannemen. Met dit staatsieportret op zakformaat van een arbeider die zich als edelman voordoet, wil de schilder bij zijn publiek wellicht een lach op het gezicht toveren. Misschien zag de kunstenaar zijn model wel een Vlaamse versie van Pulcinella, de beroemde figuur uit de Commedia dell’Arte, het komische theater dat vanaf het midden van de zestiende eeuw in Europa ongemeen populair was.

Het penseel van de kunstenaar creëert evenwel een grote monumentaliteit die bij dergelijke voorstellingen eerder ongewoon is. Dit heeft te maken met de eenvoud van de compositie, het weglaten van anekdotiek en het subtiel vermengen van grijstinten met een weinig oker, blauw en rood. De schaduw die de benen op de grond werpt, zorgt voor dramatiek. Het staat niet vast wie dit prachtig stukje schilderwerk realiseerde. Vroeger stond het schilderijtje op naam van Adriaen Brouwer, hoewel het qua onderwerp afwijkt van de drinkende, rokende en kaartspelende kroeggasten die we ons bij deze meester doorgaans voor de geest halen – of de van pijn vertrokken grimassen bij het ontsmetten van een wonde of het opereren van een voet. Misschien is het werk wel van de hand van Gonzales Coques, die behalve kleine societyportretten ook genre-achtige voorstellingen met de vijf zintuigen schilderde.

Tekst: Nico Van Hout, 2018