default

Karen Shaw: gecodeerde cijfers en letters

De Amerikaanse kunstenares Karen Shaw (New York, °1942) wordt geboren in de wijk Bronx als telg van Joodse immigranten. Als beeldend kunstenares is ze gefascineerd door geheime codes en de numerieke equivalenten van de zesentwintig letters van het alfabet. Haar neo-dadaïstische methode van ‘summaties’ en 'summantiek' is geïnspireerd door gematria - de homiletische regel die woorden of zinsdelen associeert met andere woorden of zinsdelen waarvan de letters samen dezelfde numerieke waarde hebben. Het levert grappige woordspelingen op als Less (12+5+19+19=55) is More (13+15+18+5=51) of in het Duits Weiniger (23+5+14 +9+7+5+18 = 81) ist Mehr (13+5+8+18= 44).

In haar werk gebruikt ze een intrigerende combinatie van cijfers, foto's, woorden en boodschappen. Shaw werkt met de vertaling van cijfers die te vinden zijn op de T-shirts van atleten, kassabonnen, supermarktreclame, loten en kansspelen, maar bovenal analyseert ze op ‘summatische’ wijze enkele meesterwerken uit wereldliteratuur.

Shaw start met haar sommaties (optellingen) in 1972. Het idee ontstaat door een opdracht die ze krijgt van de NBC  - een Amerikaans tv-station - om twee-cijferige codes toe te kennen aan een onderzoek naar de gevolgen van tv-geweld voor kinderen. Het is de tijd nog voor dat pc's en Macs hun intrede maken, en tegelijk ook de tijd dat de minimalistische kunst in opkomst is. 

Ze neemt zich voor om meesterwerken uit de literatuur, poëzie en proza (o.a. van Blake, Keats, Mallarmé, Rilke en zelfs het Evangelie volgens Mattheus) terug te brengen tot één enkel getal dat de essentie van het werk aanduidt. Natuurlijk wordt daarmee ook de inhoud van het werk op zich vernietigt, maar er komt een cijfermatige representatie in de plaats.

Tegelijk is ze lange tijd werkzaam als curator bij het Art Museum in East Islip, New York. Als kunstenares stelt ze tentoon in onder meer New York, Bazel, Wenen, München,… en het ICC in Antwerpen, dat in het bezit is van een collage op ruitjespapier met geïnventariseerde woorden en hun respectievelijke numerieke vertegenwoordiging. Het werk van Shaw bevindt zich in verschillende permanente collecties, zoals het Museum of Modern Art in New York en het Israel Museum in Jeruzalem. Shaw woont en werkt nog steeds in New York.

Context-nota: de collage op papier uit 1980 (“Untitled”) behoort tot de collectie van de Stichting Gordon Matta-Clark, die thans beheerd wordt door het M HKA. Wanneer Gordon Matta-Clark in 1978 op 35-jarige leeftijd sterft, wordt de Stichting Gordon Matta-Clark (1979-1985) opgericht om Office Baroque, het enige nog bestaande ‘cutting’-werk van de kunstenaar, te redden van de sloop. Vele kunstenaars schenken werk aan de Stichting. Helaas mislukt de reddingspoging en het werk van verschillende kunstenaars wordt terug opgeëist. Sommige blijven achter hun schenking staan en hopen hiermee de oprichting van een museum van hedendaagse kunst in Antwerpen te steunen. Zo vormt de Stichting Gordon Matta-Clark een belangrijke link tussen het ICC en de uiteindelijke oprichting van het M HKA. De 182 werken van de Stichting liggen aan de basis van de M HKA-collectie en benadrukken de internationale solidariteit en het politieke draagvlak van de kunstenaars. Karen Shaw hoort daar ook bij.