default

Anna Godzina studeerde af aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen in 2019. In datzelfde jaar werd ze bekroond met de Prijs Hugo Roelandt, de Mathilde Horlait-Dapsens Foundation Prize en de STRT Schot-prijs. Ze stelde tentoon in MHKA, Marion De Cannière Gallery Space en deed residenties in AAIR Antwerpen en in het ERGO Collective in Athene, Griekenland. Nog voor haar studies in Antwerpen toonde ze haar werk in Moldavië, Roemenië, Polen en Griekenland.

Uit een titel van een performance van Godzina in Antwerpen uit 2016 geeft ze aan waar de kern van haar werk zou kunnen liggen: “Ik zie alleen dingen wanneer ik in beweging ben.” Het is beweging, van het kleinste partikel, een stofdeeltje in een lege ruimte, over de datastroom in de kabel die ons huis binnenkomt tot de sterrenhemel, het universum zo je wil, dat uitdijt en waarvan de sterren, planeten en manen zich in een cirkelende baan op de zwaartekracht elkaar naderen en zich terug van elkaar lijken te verwijderen, of zoals het geluid van zoemende vliegen die af en toe tegen het raam knallen in een kamer waar ze niet uit kunnen, of een wandeling van de kunstenares zelf door de stad, een bos, over een strand of een rommelmarkt.

Ze geeft die beweging opnieuw weer door middel van gevonden objecten, zoals plastic of ijzeren buizen, wielen, lampen, muziekinstrumenten, snaren, een omgevallen boom of een gebogen stuk hout. De objecten assembleert ze aan motoren, machines en pompen die hen terug tot leven wekken, vaak in een constellatie waarin ze zich voorheen nog niet hadden bewogen, of wat hun vorm, klank of oorspronkelijke functie niet had aangekondigd. Godzina wil ze iets nieuws en onvoorspelbaars laten doen, of zoals ze zelf aangeeft in een interview (2019): “Beweegt dit onvoorspelbare ding fraai of brengt het een mooie klank voort: prima.”

Het geluid van zowel de objecten, hun mechanische beweging, als dat van de machines die hen aandrijft, lijkt de ruimte waarin ze zich bevinden eveneens in beweging te zetten. Uit het voorgenoemde interview geeft ze ook aan dat de eerste aanzet van haar werk misschien terug te voeren is tot de plek waar ze opgroeide: “Als adolescent woonde ik in Chișinău in de Belinskistraat. Waar die omhoogloopt, bevindt zich een indrukwekkend kruispunt met veel verkeerslichten. ’s Nachts, als er geen verkeer is, blijven de lichten van kleur veranderen, waarbij ze klikkende geluidjes maken. Niets beweegt, behalve de wisselende kleuren, maar je hebt de indruk dat er elk ogenblik iets kan gebeuren.”

Godzina tast in haar werk de capaciteit van mensen af om beweging te zien. Door het repetitieve geluid van de machines wordt ook het volume van de ruimte hoorbaar. De patronen van de rond bewegende objecten, hun ritmiek van vallen en opstaan en hun ongebruikelijke ‘nieuwe’ manier van leven, werkt Godzina tot in de puntjes uit, totdat er haast een toestand tussen waken en dromen ontstaat, een poëtische spanning, die uitgaat van de fout of mislukking, die tegelijkertijd de controle van de mechaniek doorbreekt, maar de beweging gaande houdt op een onverwachte manier.

Het werk van Godzina imiteert op een speelse en onbeholpen manier de beweging die overal in onze buitenwereld, op een bepaald tempo, met een al dan niet verborgen timbre, én die altijd en overal in één of andere richting te vinden is. In onze gestroomlijnde wereld lijken we alle technische processen waarvan we afhankelijk zijn, weg te stoppen in omhulsels, achter isolatiewanden, in hermetische buizen of gladde kabels. Godzina haalt op een analoge manier deze digitale wereld uit de verborgenheid, alsof ze met haar werk de vibraties van onze fysieke buitenwereld toonzet, en daarmee de ruimte bezielt zonder daar zelf fysiek in aanwezig te moeten zijn.

In I Sing the Space Electric/Second Action, Marion De Canière, Antwerpen 2019, doen enkele mechanische armen een lus-vormige kabel pirouettes maken. In het midden van de ruimte hangen een zwarte en een rode kabel aan een soortgelijk apparaat. De kabels dansen rond elkaar in een schijnbaar verlangen naar sierlijkheid, naar symbiose en afstand met een licht erotische lading, die je op het eerste gezicht niet in kabels zou verwachten. Het machinale geluid verstrekt de zinloos-en hulpeloosheid van de eeuwige beweging. Het doet denken aan wat de Deense schrijfster Olga Raven beschreef in haar boek Het Personeel: de menselijkheid die doorheen de geprogrammeerde machines spreekt. Bij Godzina bestaat het menselijke in de fout of de mislukking, het moment waarop we de controle over dingen loslaten, bloeien we open, nemen we deel aan de som der delen, treedt er zelfs een gelukzaligheid, zoals in Sound in Space, Space in Movement, één van de stukken die op de plaat Landscape set to Music (Godzina, 2022) te horen is. Wanneer de betrokken componist en muzikanten hun ding doen met het geluid dat aanvankelijk uit een object in de ruimte kwam, en wanneer er imperfecties optreden zoals bijvoorbeeld de ademhaling van de celliste tijdens de opnamesessie.    

In Permafrost wordt een volume van witte koralen uit plaaster in een houten wijnkist door een pomp aangedreven. Het effect ervan is aan de oppervlakte niet te zien. Het is enkel hoorbaar en interfereert met het ander werk in de tentoonstellingsruimte, zoals de vier rond-hun-middelpunt-cirkelende armen die als wijzers van denkbeeldige klokken, ieder om beurt de leegte uit de ruimte lijken op te scheppen om het daarna weer uit te storten of af te voeren. Iets verderop strijkt er een lus-vormige kabel langs de snaren van een elektrische gitaar, die aangesloten is op een kleine oranje versterker. De techniek en mechaniek van de objecten, motoren en geknutselde machines is heel zichtbaar. Ze nodigen uit om ze te analyseren. Terwijl we in onze dagelijkse wereld net die mechanische ondertoon, die techniek die een groot deel van onze wereld draaiende houdt, willen maskeren. In de assemblage van haar machines, motoren en gevonden objecten tast Godzina hun gewicht en beweeglijkheid af tegenover de zwaartekracht. Ze bouwt niet als een ingenieur, eerder als een kunstenaar, muzikante of zangeres, die de fout of imperfectie opzoekt door in het ontwerp de controle los te laten, zodat dezelfde poëzie ontstaat, die een onverwachte ontmoeting of gebeurtenis op een avondwandeling door een stad teweeg brengen kan.

DE