default

De Pakistaanse filmmaker en beeldend kunstenaar Basir Mahmood (1985, Lahore) volgt zijn opleiding aan de Beaconhouse National University van Lahore en vervolgens aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Tussen die twee steden krijgt zijn werk vorm. Hij richt zich zowel op alledaagse voorwerpen, gebaren en gebruiken, als op grote historische gebeurtenissen en maatschappelijke verschuivingen. Op die manier tracht hij de ruimte te verkennen die zich uitstrekt tussen identiteit, afstand, geheugen en verbeelding. De sfeer van zijn werk is ingetogen en komt voort uit een gevoel van sociaal onrecht of ongelijkheid. Hij benadert sociale structuren en hiërarchieën op  een melancholische of empathische manier. Tegelijk verkent Mahmood ook zijn eigen positie als kunstenaar door meerdere rollen aan te nemen; die van betrokken fotograaf, geëngageerd scenorioschrijver, ongeïnteresseerde voorbijganger of veeleisend  filmregisseur.

Het vroege werk van Mahmood getuigt van een sterk gestileerde visuele blik. Hoewel hij begint als schilder en fotograaf van statige portretten, richt hij zijn focus al snel op film en video om efficiënter de realiteit te kunnen vastleggen, vervormen en herinterpreteren. De video Good ended happily (2018, 13:05 min.) onderzoekt de werkprocessen van de filmindustrie. De kunstenaar laat de productie over aan een filmploeg uit "Lollywood" in Lahore - ooit een bloeiend centrum van de Pakistaanse filmindustrie. De enige aanwijzingen die hij de crew meegeeft, is dat de gebeurtenissen zullen draaien rond de dood van Al-Qaeda-leider Osama bin Laden. In video maakt Mahmood al de instructies van de regisseur, de aanwezige cameraman en de assistent duidelijk hoorbaar, zodat het hele productie- en filmproces een realiteit op zich wordt, gestoeld op het improvisatietalent van de volledige crew.

Volgens hetzelfde principe - maar aangrijpender als resultaat - ontstaat Sunsets, everyday (2020) een strak geconstrueerde aanklacht tegen huiselijk geweld. Tijdens de lockdown valt het de kunstenaar op dat sommige slachtoffers de moed hebben om op sociale media foto's van hun fysieke littekens te delen, als een manier om andere vrouwen aan te moedigen dergelijke misdaden te melden. Mahmood geeft zijn productieteam in Lahore de opdracht om in zijn afwezigheid een scène van huiselijk geweld te maken op basis van zijn instructies en enkele referentiebeelden. Terwijl de crew deze opdracht uitvoert, worden twee cameramensen gevraagd om het hele proces en alle elementen van de set constant te filmen, maar niet het geweld op zich. De kunstenaar verwerpt elke vorm van spektakel maar richt zich op wat zich normaal gezien buiten het gezichtsveld afspeelt. In deze meta-cinema zijn de personages de technici die urenlang zijn uitputtende instructies moeten uitvoeren. Op een beklijvende manier geeft de video uitdrukking aan het routinematige karakter van geweld.